Χειρουργική λεπτού εντέρου – Δρ. Γεωργιάδης Δ. – Θεσσαλονίκη
Χειρουργική λεπτού εντέρου – Δρ. Γεωργιάδης Δ. – Θεσσαλονίκη
Το λεπτό έντερο αποτελεί το όργανο του πεπτικού συστήματος στο οποίο γίνεται η απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών των τροφών. Εκτείνεται από τον στόμαχο μέχρι τη βαλβίδα του παχέος εντέρου και έχει μήκος 6- 6,5 μ. Αποτελείται από το δωδεκαδάκτυλο, στον οποίο εκβάλλουν ο χοληδόχος και ο παγκρεατικός πόρος μαζί στο φύμα του Vater και το ελικώδες έντερο που υποδιαιρείται στη νήστιδα και τον ειλεό.
Για τη διάγνωση των παθήσεων του λεπτού εντέρου διενεργείται είτε μαγνητική εντερογραφία, είτε έλεγχος με ενδοσκοπική κάψουλα.
Εντερική απόφραξη (ειλεός)
Ο ειλεός αποτελεί την πιο συχνή πάθηση του λεπτού εντέρου και είναι δύο ειδών: Ο «παραλυτικός ειλεός» και ο «αποφρακτικός ειλεός». Μπορεί να προκληθεί ειλεός και στο παχύ έντερο. Ο ασθενής αδυνατεί να προωθήσει φυσιολογικά το εντερικό του περιεχόμενο στο γαστρεντερικό σωλήνα προς αφόδευση. Τα «εμπόδια» που προκαλούν την απόφραξη μπορεί να είναι οι συμφύσεις από προηγούμενη επέμβαση στην κοιλιακή χώρα, η φλεγμονή μέσα στην κοιλία, προηγούμενη ακτινοβόληση της κοιλίας, επέμβαση ανοιχτής σκωληκοειδεκτομής σε νεαρή ηλικία.
Η θεραπεία του ειλεού είναι συντηρητική και σε λίγες μόνο περιπτώσεις απαιτείται χειρουργική επέμβαση. Η επέμβαση είναι η συμφυσιόλυση, δηλαδή η λύση των συμφύσεων και η απελευθέρωση του εντέρου.
Η λαπαροσκοπική συμφυσιόλυση πλεονεκτεί σημαντικά στα χέρια έμπειρου λαπαροσκόπου χειρουργού, διότι επειδή δεν γίνεται τομή στην κοιλιά, μειώνεται η πιθανότητα δημιουργίας νέων συμφύσεων και ο κίνδυνος επανεμφάνισης νέου επεισοδίου ειλεού λόγω νέων συμφύσεων που μπορεί να προκληθούν κατά την ανοιχτή χειρουργική επέμβαση.
Εγκολεασμός
Εγκολεασμός χαρακτηρίζεται η παθολογική κατάσταση που δημιουργείται όταν ένα τμήμα του εντέρου εισέρχεται στο εσωτερικό του αμέσως επόμενου τμήματος. Συνήθως συμβαίνει λόγω της ύπαρξης νεοπλασμάτων.
Η αντιμετώπισή του είναι χειρουργική, με τεχνική αντίστοιχη του αιτίου που τον προκαλεί.
Νόσος του Crohn & ελκώδης κολίτιδα
Οι φλεγμονώδεις εντερικές νόσοι Crohn και ελκώδης κολίτιδα μπορεί να εμφανιστούν σε οποιοδήποτε σημείο του γαστρεντερικού σωλήνα, αλλά προσβάλλουν σχεδόν πάντα το λεπτό έντερο. Είναι χρόνιες νόσοι ενώ η νόσος Crohn είναι ανίατη.
Η αντιμετώπιση της νόσου Crohn είναι κατ΄ αρχήν φαρμακευτική, αλλά οι δύο στους τρεις ασθενείς σε κάποια φάση της ζωής τους θα υποβληθούν σε χειρουργείο το οποίο δεν προσφέρει οριστική ίαση καθώς οι υποτροπές σε νέα χρονική περίοδο, είναι αναμενόμενες.
Η χειρουργική επέμβαση περιλαμβάνει την αφαίρεση του τμήματος του λεπτού εντέρου που παρουσιάζει διάτρηση ή απόφραξη. Η επέμβαση γίνεται και με ανοιχτή χειρουργική, αλλά η λαπαροσκοπική επέμβαση υπερέχει σημαντικά, σε χέρια πολύ έμπειρου λαπαροσκόπου χειρουργού. Εκτός από τον ελάχιστο μετεγχειρητικό πόνο, έχει πολύ ταχύτερη ανάρρωση και επιστροφή στην κανονικότητα. Προκαλεί ελάχιστη ιστική βλάβη που έχει ως αποτέλεσμα τις ελαττωμένες μετεγχειρητικές συμφύσεις και μετεγχειρητικούς ειλεούς, λόγω του μικρότερου χειρουργικού τραύματος.
Αυτό είναι πολύ σημαντικό, διότι θα διευκολύνει μια νέα, αναμενόμενη, επέμβαση στο μέλλον. Επειδή όμως λόγω της φύσης του λεπτού εντέρου και της έντονης φλεγμονής, είναι ιδιαίτερα δύσκολη η λαπαροσκοπική επέμβαση, ακόμη και στα χέρια του πιο έμπειρου λαπαροσκόπου χειρουργού. Είναι λοιπόν πιθανόν στην πορεία, για ένα 10% των ασθενών, η λαπαροσκοπική επέμβαση να μετατραπεί σε ανοιχτή επέμβαση ή να χρειαστεί να μεγαλώσει μία λαπαροσκοπική οπή σε τομή, για να μπορέσει να αφαιρεθεί το λαπαροσκοπικό παρασκεύασμα, δηλαδή το κομμένο τμήμα του λεπτού εντέρου.
Το 60% των ασθενών με νόσο Crohn αντιμετωπίζουν στενώσεις του τελικού ειλεού, που οδηγούν σε υποτροπιάζοντες αποφρακτικούς ειλεούς, πολλαπλές νοσηλείες, επεισόδια κοιλιακού πόνου με μετεωρισμό και δυσανεξία στη λήψη τροφής. Η λαπαροσκοπική ειλεοκολική εκτομή είναι η προτιμητέα προσπέλαση για τις περιπτώσεις αυτές, με την προϋπόθεση του έμπειρου στις επεμβάσεις αυτές, λαπαροσκόπου Χειρουργού.
Το ίδιο ισχύει και για την ελκώδη κολίτιδα που αποτελεί φλεγμονώδη νόσο του παχέος εντέρου.
Κακοήθεις όγκοι του λεπτού εντέρου
Ο καρκίνος του λεπτού εντέρου αποτελεί σχετικά σπάνιο κακοήθη όγκο. Τέτοιοι πρωτοπαθείς όγκοι είναι το λέμφωμα, το καρκινοειδές, σάρκωμα, το αδενοκαρκίνωμα. Μπορεί όμως να είναι μεταστατικοί όγκοι με τον πρωτοπαθή όγκο στο παχύ έντερο, στο στομάχι, στις ωοθήκες, στον μαστό, στους πνεύμονες.
Τα συμπτώματα του καρκίνου του λεπτού εντέρου είναι ο έντονος έως πολύ έντονος πόνος στην κοιλιακή χώρα μετά το φαγητό, συμπτώματα ναυτίας, τάση έμετου, τάση λιποθυμίας, απώλεια αίματος μικρή αλλά συνεχής με τα κόπρανα, και απώλεια βάρους.
Για τη διάγνωση επί αυτών των συμπτωμάτων, διενεργούνται εξειδικευμένες εξετάσεις ούρων, αξονική τομογραφία και αγγειογραφία της μεσεντέριας αρτηρίας.
Εάν επιβεβαιωθεί η ύπαρξη όγκου, τότε η θεραπεία είναι χειρουργική.
Εάν η νόσος είναι περιορισμένη και δεν θα προκληθεί μεγάλη βλάβη στους σφιγκτήρες διενεργείται χειρουργική αφαίρεση του όγκου με τοπική εκτομή. Αναλόγως του σταδίου και της έκτασης της νόσου επιλέγεται το είδος της χειρουργικής επέμβασης:
- Τμηματική εκτομή γίνεται για όγκους μικρούς και εντοπισμένους.
- Στη σκωληκοειδή απόφυση, για μικρούς όγκους, διενεργείται σκωληκοειδεκτομή. Εάν είναι μεγαλύτεροι, διενεργείται δεξιά ημικολεκτομή.
- Σε όγκους μεγαλύτερούς του ενός εκατοστού οι οποίοι έχουν διηθήσει τους λεμφαδένες, διενεργείται εκτομή του λεπτού εντέρου και του μεσεντερίου και λεμφαδενικός καθαρισμός.
Η χειρουργική αφαίρεση μπορεί να γίνει με ανοικτή χειρουργική αλλά έχει μεγάλη διάρκεια νοσηλείας και έντονο μετεγχειρητικό πόνο λόγω της μεγάλης τομής. Η λαπαροσκοπική χειρουργική, έχει ταχύτερη αποκατάσταση και λειτουργία του εντέρου, ελάχιστο μετεγχειρητικό πόνο και γρήγορη ανάρρωση. Επίσης, μικρότερος κίνδυνος αιμορραγίας και μόλυνσης του χειρουργικού τραύματος, λιγότερους ενδοκοιλιακούς τραυματισμούς με λιγότερες συμφύσεις.
Εγκλωβισμός λεπτού εντέρου σε κήλη
Μετά από εγκλωβισμό του λεπτού εντέρου σε προϋπάρχουσα κοιλιοκήλη που αντιμετωπίζεται με λαπαροσκοπική επέμβαση για τη διόρθωση της κήλης και την ανάταξη του περιεχομένου της.
Φλεγμονή της μεκελείου απόφυσης
Τα συμπτώματά της είναι παρόμοια με της σκωληκοειδίτιδας. Αντιμετωπίζεται λαπαροσκοπικά με νοσηλεία μίας ημέρας.
